Με τον τρόπο της Φινλανδίας

Η Φινλανδία, γνωστή για τις εξαίρετες βιβλιοθηκονομικές υπηρεσίες της, αποτέλεσμα των οποίων είναι η χρήση των υπηρεσιών αυτών από το 80% του πληθυσμού, με νόμο σχετικά με τη χρηματοδότηση της Παιδείας και του Πολιτισμού δίνει τη δυνατότητα στους Δήμους της χώρας να λάβουν κρατική επιδότηση για κατασκευή βιβλιοθηκών κόστους που θα υπερβαίνει τα 320.000 ευρώ και σε ποσοστό το ανώτερο 50%, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του δήμου.

Το Υπουργείο Παιδείας κάθε 4 χρόνια ανακοινώνει το τετραετές επενδυτικό του πρόγραμμα για τις βιβλιοθήκες. Οι κοινότητες καταθέτουν το ετήσιο πρόγραμμα κατασκευών βιβλιοθηκών στις περιφερειακές κυβερνήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους αφού τα διαβαθμίσουν σε μια σειρά προτεραιότητας τα προωθούν στο Υπουργείο Παιδείας, το οποίο συντάσσει το ετήσιο πρόγραμμα κατασκευής βιβλιοθηκών.

Ο απολογισμός για την πενταετία 1998-2002 σχετικά με τα χρήματα που δόθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας της Φινλανδίας για κατασκευή δημοτικών βιβλιοθηκών ήταν 6 εκατομμύρια ευρώ. Το 80% των βιβλιοθηκών της Φινλανδίας χτίστηκε τη δεκαετία του 1980. Η σφοδρή οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1990, ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης των βασικών εμπορικών εταίρων της χώρας, της ΕΣΣΔ δηλαδή, οδήγησε στην αλλαγή των τακτικών που εφαρμόστηκαν για την κατασκευή βιβλιοθηκών. Συνήθεια έγινε πια η αλλαγή χρήσης χώρων. Ενδεικτικά 11 τράπεζες μετατράπηκαν σε βιβλιοθήκες, δύο γραφεία επιχειρήσεων επίσης, χώροι εργοστασίων, σχολικά κτήρια, εστιατόρια ξενοδοχείων, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα και... ανεμόμυλοι. 115 κατασκευαστικά πρότζεκτ αφορούσαν βιβλιοθήκες τη δεκαετία του ’90. Με τα ίδια χαρακτηριστικά συνεχίζεται η κατασκευή δημοτικών βιβλιοθηκών τη δεκαετία που διανύουμε.



Το σύστημα βιβλιοθηκών της Φινλανδίας, στο οποίο με κυρίαρχες τις δημοτικές βιβλιοθήκες συμμετέχουν επίσης οι ερευνητικές, ειδικές και αυτές των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων , είναι ανοιχτό σε όλους τους πολίτες και όλες οι βιβλιοθήκες ισότιμα παρέχουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο. Μέχρι το 2001 υπήρχαν 936 δημόσιες (σε σύνολο 436 δήμων) και 202 κινητές βιβλιοθήκες, ενώ η βιβλιογραφία αναφέρει τις δημόσιες βιβλιοθήκες ως την πλέον χρησιμοποιημένη πολιτιστική υπηρεσία της χώρας. Το 2000 τα λειτουργικά έξοδα των βιβλιοθηκών ήταν 208 εκατομμύρια ευρώ.
Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, οι ερευνητικές και αυτές των εκπαιδευτικών ινστιτούτων ή των επιχειρήσεων χρηματοδοτούνται από τους οργανισμούς τους οποίους υπηρετούν και δεν υπόκεινται σε εθνική νομοθεσία ή κανονισμό, παρόλα αυτά λογίζονται και λειτουργούν ως δημόσιες ερευνητικές βιβλιοθήκες. Οι ακαδημαϊκές παρά το γεγονός ότι δεν χρηματοδοτούνται άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό, χρηματοδοτούνται από τα Πανεπιστήμια, τα οποία είναι δημόσια και αποφασίζουν ξεχωριστά τι επενδύουν στις βιβλιοθήκες τους. Οι σχολικές βιβλιοθήκες δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες στη Φινλανδία καθώς τα σχολεία είναι εξαιρετικά μικρά. Γι’ αυτό και έχει θεωρηθεί οικονομικότερο να αναπτυχθούν οι δημόσιες βιβλιοθήκες, που εκτός των άλλων υπηρετούν και το εκπαιδευτικό σύστημα.



Αυτό που κατά κανόνα εμφανίζεται στη βιβλιογραφία ως τάση στη Φινλανδία είναι η δημιουργία και υποστήριξη συνεργατικών σχημάτων μεταξύ βιβλιοθηκών, τα οποία καλούνται να περιορίζουν τα λειτουργικά έξοδα αλλά και να παρέχουν πλήρεις και απρόσκοπτες υπηρεσίες σε όλους τους χρήστες, οπότε τα χρήματα που εξασφαλίζονται δαπανώνται για την ανάπτυξη και την εξέλιξη των βιβλιοθηκών και τη δημιουργία καινούριων, όπου κρίνεται απαραίτητο.

Η Φινλανδία έχει έκταση 338.145 km² , πληθυσμό (εκτίμηση 2007) 5.300.648 και πυκνότητα 16 κάτ./km²
Η Ελλάδα έχει έκταση 131.940 km², πληθυσμό (εκτίμηση 2008) 11.214.992 και πυκνότητα 83,1 κάτ./km²