Πολιτισμός είναι… από τον Γιώργο Κατσαμάκη

Πολιτισμός είναι…

Να επενδύεις στη γνώση χρήματα και εμπιστοσύνη

Να οραματίζεσαι τις βιβλιοθήκες ως όχημα για την εκπαιδευτική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου σου.

Να αξιολογείς και να αξιοποιείς το αποτέλεσμα της ανάπτυξής σου

Να σχεδιάζεις, να ελέγχεις, να αποτιμάς και να επιβραβεύεις.

Τα τελευταία 15 χρόνια οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, όπως και σε όλο τον κόσμο, άλλαξαν, όσο δεν είχαν αλλάξει χιλιάδες χρόνια τώρα. Με χρήματα «βαρβάρων» μπήκαν στην ηλεκτρονική εποχή δυναμικά, δημιουργήθηκαν καινούριες, αυξήθηκαν σε όγκο, ανέπτυξαν υπηρεσίες που προσεγγίζουν τη διαχείριση της πληροφορίας και τη γνώσης.

Πριν από λίγους μήνες ο υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε τη μη περαιτέρω χρηματοδότηση των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από ευρωπαϊκά προγράμματα. Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους; Ξέχασε να ανακοινώσει την εύλογη ανάληψη της χρηματοδότησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό. 350 εργαζόμενοι στο τέλος του χρόνου θα μείνουν στην αγορά συναθροισμένοι… και άνεργοι.

Αυτό βέβαια είναι μια παράπλευρη απώλεια. Η βασική απώλεια είναι ότι μετά τα εγκαίνια και τις παράτες και τα δελτία τύπου, οι ελληνικές κυβερνήσεις αφήνουν στην κακή τους τύχη τις βιβλιοθήκες, γκρεμίζουν ό,τι έγινε και ανακόπτουν τα σχέδια για το μέλλον.

Η αγωνία για τους «ναούς της γνώσης» και την τύχη τους στη δεδομένη συγκυρία δεν είναι συντεχνιακός συνδικαλισμός. Είναι καημός και οργή για ό,τι εύκολα έγινε και εύκολα καταστρέφεται. Η κατάρρευση των βιβλιοθηκών δεν είναι απότοκος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, αλλά θύμα μιας κακώς εννοούμενης οικονομικής πολιτικής συγκράτησης των δαπανών.

Ας κάνει τον κόπο ο υπουργός να μελετήσει την περίπτωση της Φινλανδίας. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την ολική οικονομική καταστροφή από τη διάλυση των εμπορικών σχέσεων μείωσε όλες τις δημόσιες δαπάνες και αύξησε αυτές της έρευνας, της παιδείας και των βιβλιοθηκών. Η Φινλανδία σήμερα επιβιώνει και πρωτοπορεί.

15 χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις προκάλεσαν προσδοκίες στο χώρο των βιβλιοθηκών. Οι δημόσιες, οι ακαδημαϊκές και οι σχολικές βιβλιοθήκες ισχυροποίησαν την παρουσία τους στην κοινωνία. Ήρθε η ώρα να επιλέξουν τι είναι πολιτισμός.

Γιατί πολιτισμός δεν είναι:

Το νέο δίπολο των κυρίαρχων εξουσιών, της οικονομίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης

Η ομηρία των συμβάσεων και οι χιλιάδες άνεργοι με αναστολή.

Οι «μολότωφ μεταπτυχιακού επιπέδου»

Η σιωπή


Γιώργος Κατσαμάκης
Βιβλιοθηκονόμος