Μόνο μέρος της Ελληνικής πραγματικότητας θα μπορούσε να αποτελέσει η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει το τελευταίο διάστημα οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες της χώρας, μετά από την ανακοίνωση του ΥΠΕΠΘ ότι θα αποκλειστούν από το ΕΣΠΑ 2007-2013 (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς). Μια ανακοίνωση που βρήκε απροετοίμαστο μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και τους 350 τουλάχιστον συμβασιούχους βιβλιοθηκονόμους και επιστήμονες της πληροφορικής που θα δουν τους κόπους τους να «αναγνωρίζονται» με την απόλυσή τους. Φυσικό είναι να απορεί κανείς πώς σε αυτή τη χώρα καταφέρνουμε να απαξιώνουμε και να υποβιβάζουμε θετικές δράσεις που έχουν αποδώσει καρπούς για την ανώτατη εκπαίδευση, την πληροφόρηση και βεβαίως, την επιστημονική έρευνα.
Οι Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες με την ένταξή τους στα ΕΠΕΑΕΚ, κατά τη δεκαετία 1996-2006, ξεκίνησαν προσπάθειες για ριζικές αλλαγές. Από τότε έως και σήμερα έχουν καταφέρει αξιόλογες δράσεις και υλοποιήσεις σε εθνικό επίπεδο. Ενδεικτικά να αναφέρω:
- τη δημιουργία της Κοινοπραξίας των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (HEAL-Link http://www.heal-link.gr ), μέσω της οποίας μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να έχουν πρόσβαση σε 14.000 περίπου ξενόγλωσσα περιοδικά, καθώς και σε μια πλούσια συλλογή Βάσεων Δεδομένων, ηλεκτρονικών βιβλίων και λεξικών.
- τη σύνθεση συλλογικού καταλόγου από όπου οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να πραγματοποιούν αναζητήσεις στους καταλόγους των συλλογών ΟΛΩΝ των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών της χώρας (http://www.unioncatalog.gr/ucportal/index.php ).
- τη συγκρότηση της Μονάδας Ολικής Ποιότητας των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΜΟΠΑΒ), η οποία μέσω της συστηματικής συγκέντρωσης στατιστικών στοιχείων στοχεύει στη διασφάλιση υπηρεσιών υψηλής ποιότητας (http://www.mopab.gr ).
Εν τω μεταξύ, πολλές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες κατάφεραν να εντάξουν νέες υπηρεσίες πρόσβασης σε ηλεκτρονικό υλικό, καθώς και προγράμματα πληροφοριακής εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, ενώ σε επίπεδο εργαζομένων, στελεχώθηκαν με εξειδικευμένο προσωπικό κατάλληλο για την επίτευξη των στόχων των προγραμμάτων.
Όμως, τα όσα υλοποιηθήκαν είναι μηδαμινά μπροστά σε αυτά που μελλοντικά επρόκειτο να πραγματοποιηθούν. Σχεδιασμοί όπως: η δημιουργία ιδρυματικών αποθετηρίων που θα συγκεντρώνουν όλη την πνευματική παραγωγή των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, η σύνθεση ενός καταλόγου κοινού για ΟΛΕΣ τις βιβλιοθήκες της Ελλάδος (ακαδημαϊκές, δημόσιες, δημοτικές κτλ), η υποστήριξη μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε συνεργασία με χώρες του εξωτερικού όπου θα παρέχονται υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών, καθώς και άλλες δράσεις που αποσκοπούν στη προώθηση της έρευνας.
Επιπλέον, είναι ευρέως γνωστό πόσα λίγα χρήματα επενδύονται κάθε χρόνο στην Εκπαίδευση και πόσο πίσω έχουμε μείνει σαν χώρα, στο να καλλιεργήσουμε στους πολίτες τη συνείδηση του «χρήστη της βιβλιοθήκης», πράγμα που αντικατοπτρίζεται στις αποφάσεις και στις απόψεις των κατεξοχήν κυβερνόντων. Συνεχίζεται δυστυχώς, να προωθείται το πρότυπο του «πληροφοριακώς αναλφάβητου». Μαθαίνουμε στην εύκολη και πολλές φορές ανούσια πληροφόρηση των ΜΜΕ και στις σπουδές με τα μαθήματα του ενός βιβλίου ή των ολιγοσέλιδων σημειώσεων. Στερούμε από τους νέους μας τη δυνατότητα της δημιουργικής και παραγωγικής μάθησης, κάτι που βρίσκουν στις χώρες του εξωτερικού όταν αποφασίζουν να σπουδάσουν εκτός Ελλάδος. Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανώτατης εκπαίδευσης, κάτι που έχουν εκτιμήσει δεόντως οι Ευρωπαίοι συμπολίτες μας, οι οποίοι κατά την επιλογή του Πανεπιστημίου στο οποίο θα φοιτήσουν λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπ’ όψιν την υπάρχουσα ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη, μιας και θα αποτελέσει «αρωγό» σε όλα τα χρόνια της φοίτησής τους. Στο εξωτερικό λοιπόν, οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες αποτελούν κριτήριο αξιολόγησης των παρεχόμενων σπουδών ενός Πανεπιστημίου. Τι ισχύει όμως στην Ελλάδα; Εδώ δυστυχώς, είναι πολύ συχνό το φαινόμενο οι φοιτητές να αγνοούν παντελώς την ύπαρξη ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης στη σχολή τους, μέχρι τη στιγμή που μια πτυχιακή εργασία θα τους αναγκάσει να την αναζητήσουν.
Τι θα γίνει όμως με την παύση της χρηματοδότησής των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών; Ορισμένες μικρές βιβλιοθήκες παραρτημάτων απειλούνται με μείωση του ωραρίου λειτουργίας τους ή ακόμη και με κλείσιμο. Σε κάποιες περιπτώσεις, θα μπορούσα να φανταστώ ένα διαφορετικό σενάριο: το διορισμό ανθρώπων που χωρίς τις απαραίτητες σπουδές, αλλά με χαμηλότερες μισθολογικές αξιώσεις, θα καταλάμβαναν τις θέσεις βιβλιοθηκονόμων με ρόλο βιβλιοφυλάκων. Συνεπώς, θα γυρίζαμε στο παρελθόν, οπότε και θα αναβίωναν εικόνες βιβλιο-αποθηκών ή καλύτερα, βιβλιο-φυλακών. Όσο όμως υπερήφανοι και να είμαστε για το ιστορικό παρελθόν αυτής της χώρας, στο χώρο των βιβλιοθηκών η επιστροφή στο παρελθόν, μόνο αισθήματα ντροπής και λύπης θα προξενούσε.
Μετά από όλα τα παραπάνω, δε μένει παρά να συμπεράνει κανείς ότι οι ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες έχουν ανάγκη από χρηματικούς πόρους είτε προερχόμενους από την Ε.Ε. είτε από τον τακτικό προϋπολογισμό της χώρας. Έχουν ανάγκη από το εξειδικευμένο προσωπικό των Προγραμμάτων που κάποια στιγμή θα πρέπει να «αναγνωριστεί» η προσφορά τους όχι με απολύσεις, αλλά με την αλλαγή των συμβάσεων εργασίας σε αορίστου χρόνου, καθώς καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Θα πρέπει επίσης, να αποδεχθούμε το γεγονός ότι αν και Ευρωπαϊκή χώρα βρισκόμαστε πολύ πίσω από τους Ευρωπαίους φίλους μας, να υιοθετήσουμε το παράδειγμά τους και να μάθουμε από τα λάθη τους.
Η σημερινή κατάσταση με τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες δεν απέχει πολύ από τα όσα πρόκειται να συμβούν
στο απώτερο μέλλον. Τα Ευρωπαϊκά προγράμματα κάποια στιγμή θα πάψουν να υφίστανται και τότε η
«Ελλαδίτσα» μας θα κληθεί να στηριχτεί στα πόδια της και με δικούς της πόρους να υποστηρίξει τα όσα πραγματοποιήθηκαν με την «αρωγή» της ΕΕ. Λύση προφανώς υπάρχει: ο σωστός και προληπτικός σχεδιασμός . «Πρόληψη» μια λέξη που συνέχεια την ακούμε, αλλά πουθενά δε τη βλέπουμε μιας και χάνεται στη γενικότερη ανοργανωσιά και αδιαφορία του κράτους.
Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Κρήτης
της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων
και Επιστημόνων Πληροφόρησης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου